"ฮ้านน้ำ...น้ำใจ๋คนน่าน" ร้านน้ำ...น้ำใจคนน่าน

 ร้านน้ำในบริเวณวัดภูมินทร์ (เหม่ง วาไรตี้ทราเวล...ภาพ) 

วิจิตร จิตรวงศ์นันท์... เรื่องและภาพ

วิถีแห่งชนคนเมืองน่านแต่ดั้งเดิมมาผู้คนที่มีบ้านเรือนอยู่ติดกับถนนหนทางจะสร้างร้านน้ำไว้ใกล้กับประตูหน้าบ้านของตน โดยจะมีหม้อน้ำ ๒ - ๓ ใบ (เป็นหม้อดินเผา ปั้นโดยช่างปั้นหม้อในท้องถิ่น) พร้อมด้วยกระบวยตักน้ำ ทำจากกะลามะพร้าว ด้ามทำมาจากไม้เนื้อแข็ง แกะสลักเป็นรูปสัตว์ต่าง ๆ ส่วนมากจะเป็นรูปหางพญานาคอย่างสวยงาม ผู้ที่สัญจรผ่านทางไปมาก็สามารถแวะตักน้ำดื่มได้ตามความต้องการของตน

ปัจจุบันนี้ไม่เห็นร้านน้ำหน้าบ้านอีกแล้ว แต่น้ำใจคนน่านยังมีอยู่อย่างเต็มเปี่ยม

 ร้านน้ำหน้าบ้านหลวงธนานุสรณ์

ภาพที่ท่านเห็นอยู่นี้ เป็นร้านน้ำที่บ้านคุณหลวงธนานุสรณ์ (ช่วง โลหะโชติ) บรรพบุรุษของ สส.น่านหลายท่าน

เรื่องร้านน้ำนี้มีเกล็ดขำ ๆ เล่าสู่กันมาอยู่เรื่องหนึ่ง ผู้เขียนจำมาจากผู้เฒ่าผู้แก่

ท่านเล่าให้ฟังว่ามีบ้านหลังหนึ่ง เจ้าของบ้านท่านตั้งร้านน้ำไว้หน้าบ้าน เพื่อเป็นการทำทานแก่ผู้คนที่สัญจรผ่านไปมา โดยมีหม้อน้ำ ๓ ใบ กระบวย ๓ ขนาด คือขนาดใหญ่ ขนาดกลาง และขนาดเล็ก

 อยู่มาวันหนึ่ง มีคนสัญจรเดินผ่านทางมาถึงหน้าบ้านหลังนั้น ผู้ผ่านทางคงจะกระหายน้ำมาก จึงตรงเข้าไปหยิบกระบวยขนาดเล็กจ้วงตักน้ำจากในหม้อขึ้นมาดื่มถึง ๓ กระบวย

เจ้าของบ้าน ซึ่งนอนเล่นอยู่ใต้ถุนบ้านมองเห็นดังนั้น ก็ลุกขึ้นมา เดินเข้าไปหาคนผ่านทาง
แล้วต่อว่า “ท่านกระหายน้ำมาก ทำไมไม่ใช้กระบวยใหญ่ตักล่ะ”

ผู้ผ่านทางก็มองหน้าเจ้าของบ้าน ขอบคุณ แล้วก็เดินจากไป

ต่อมามีคนผ่านทางอีกคนหนึ่ง ผ่านมาถึงหน้าบ้านหลังนั้น แล้วแวะเข้าไปดื่มน้ำ
โดยใช้กระบวยใบใหญ่ตักน้ำขึ้นดื่ม เมื่อดื่มไม่หมดก็เททิ้ง

  เจ้าของบ้านมองเห็นก็เดินเข้ามาต่อว่าอีก “ท่านไม่กระหายมากทำไมไม่ใช้กระบวยใบกลางหรือใบเล็กล่ะ”

    คนผ่านทางก็ไม่ตอบโต้แล้วเดินทางต่อไป 

   คำเล่าลือถึงความเป็นคนเจ้าระเบียบ และรู้จักประมาณตนของเจ้าของบ้านหลังนั้น ถูกเล่าขานสืบต่อกันมาจนถึงรุ่นของข้าพเจ้า

 ร้านน้ำในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ น่าน (ภาคภูมิ น้อยวัฒน์...ภาพ)